Erliebe karstikoa. 1. jaduera

ERLIEBE KARSTIKOA

1. Bete testuaren hutsuneak azpian agertzen diren hitzak erabiliz.

Paisaje karstikoa  gatz, igeltsu eta kareharrian gerta daiteke  eta  nagusiki kareharrian  ematen da.

Modelatu karstikoaren meteorizazio kimikoa   erantzuleada;  beronen bitartez arrokak  disolbatzen dira.
Arrokak disolbatzeko atmosferako CO  2 eta euri-urak erreakzionatzen dute azido karbonikoa eratzeko:
                                                      CO₂ + H₂O ------  H2CO3

Ondoren azido karboniko horrek kareharria erasotzen du:
                                            CaCO₃ + H₂CO₃ ------  Ca(HCO₃)₂
                                                       (disolbaezina)   (disolbagarria)

Kaltzio bikarbonato disolbatu hori  lurrazpiko kobetara iristean,  bertan dagoen karbono dióxido kantitatea baxuagoa da  eta ura ere ebaporatu egiten da.

Ondorioz erreakzio hori  itzuli egiten da  eta berriz  kaltzio karbonatoa (CaCO₃)  eratzen da pixkana-pixkanaka,  estalaktita eta estalagmita eran.
                                             Ca(HCO₃)₂ -------  CO₂ +  H₂O + CaCO₃ (s)

1. estalaktita  2. CO₂, 3. Disolbaezina  4. Baxuagoa  5. Kareharrian  6. disolbatu 7. itzuli egiten  8. H₂CO₃  9. Kimikoa  10. azido karbonikoa

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJ3D4ivLKkr-SvXkI7ImpusThhXb_AIxhruzhyjaCvs8APpG7twQHjOFvazKNov3kLcLJjEnC2gdeXvMSxdWv_6hT_5l8hKkc-bLl5EU9sFI5cpDS4fdXMG99F68ASRPRWsb3wh2OAl9Q/s1600/kareharria.jpg

 https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEicFc9HZ7Ic3Nl1XVSrzsltTMebElGYhPFnAbTgP2l_n33CBt42ECUAHXLmEiFrRKiEKM6B8oaPnbAmguXtPBPeEGuH_qRZWBdgtsplTuqn2NAtaXFjQoziLkMQJ-ulj1STMaUQ6b9ZYiE/s1600/RELIEV~1.PNG

 

2. Irakurri esanahiak eta hautatatu definizio bakoitzari dagokion terminoa. Laguntzako so egin marrazkiak.

	SORTZEN DIREN FORMA KARSTIKOAK		ESANAHIA
1	lenar		Goitik datozen itoginak kare apur bat daramate eta tantaka tantaka lurrera iristen ez diren zutabeak dira.
2	GALERIAK		Euri-urak pilatzen diren tokietan sortutako sakonuneak (zirkulu formakoak)
3	DolinaK		Galeriak zabaltzean sortzen diren zulo handiak.
4	SimaK		Goitik datozen itoginak kare apur bat daramate eta tantaka tantaka lurrera erori eta goialderantz sortzen diren zutabeak dira.
5	HAITZULOAK		Euri-urek kareharrien gainazala disolbatzean sortzen dituzten ildo txikiak.
6	estalaKtitaK		Estalagmita eta estalaktita bat toki berean elkartzen direnean goitik behera sortutako zutabeak dira.
7	estalagmitaK		Kareharri barrura sartu eta honek sortutako bide horizontalak galeriak dira.
8	ZUTABEAK		Kareharri barnera ura sar daiteke, eta honek sortutako bide bertikalak simak dira.

Forma karstiko nagusiak sailkatzeko erabiltzen dira irizpide asko. Haien artean hau: non sortzen diren forma karstiko horiek. Hau da, edo lurraren azalean (forma exokarstikoak) edo lur azpian (endokarstikoak).

3. Sailkatu aurreko jardueraren forma karstikoak. Irizpide hau erabili: exokársticas o endokásticas

EXOKARSTIKOAK	ENDOKARSTIKOAK

4. Jarduera honetan badaude 6 esaldi. Batzuk ondo daude. Beste batzuk, ordea, txarto daude. Esan zeinek daude ondo.:

* Las calizas son rocas compuestas de carbonato de calcio (CaCO₃)

* Son rocas impermeables, aunque dejan pasar el agua con facilidad cuando están agrietadas a través de sus fracturas.

* Son rocas permeables dejando pasar el agua con facilidad.

* Son rocas solubles en agua, dando lugar a bicarbonatos según la siguiente reacción.

CO₂ + H₂O ----------> H₂CO₃ (ácido carbónico)

* Son rocas insolubles en agua, aunque sí solubles cuando el agua va cargada de CO₂, dando lugar a bicarbonatos según la siguiente reacción:

CO₂ + H₂O ----------> H₂CO₃ (ácido carbónico)

* Este ácido ataca a la caliza formando bicarbonato cálcico. Este proceso se llama carbonatación y de esta manera la caliza es arrastrada en disolución.

ácido carbónico + caliza ---> bicarbonato cálcico
H₂CO₃ + CaCO₃ ---> Ca(HCO₃)₂

RESUMEN

Modelatu karstikoaren meteorizazio kimikoa erantzuleada;  beronen bitartez arrokak
disolbatzen dira.

Arrokak disolbatzeko atmosferako CO2 eta euri-urak erreakzionatzen dute azido karbonikoa eratzeko:
                                       CO2 + H2O ------ H2CO3

Ondoren azido karboniko horrek kareharria erasotzen du:
                                    CaCO3 + H2CO3 --------  Ca(HCO3)2

Añade aquellos conceptos que has aprendido o aclarado tras completar esta tares tarea